Puyo (Pastaza).- La gestión del Instituto para el Ecodesarrollo Regional Amazónico se expuso en la Asamblea Ordinaria de la Federación de la Nacionalidad Shuar de la provincia de Pastaza que se desarrolló los días 21 y 22 de septiembre en la localidad de Tsurakú-Pitirishca, con la presencia de los dirigentes de las comunidades que conforman la organización provincial.
El sábado 21 y domingo 22 de septiembre se realizó la décima tercera Asamblea Ordinaria de la Federación Shuar de Pastaza, dirigentes y representantes de las 54 comunidades asentadas en territorio Shuar, se reunieron con la finalidad de abordar temáticas referentes a la educación, salud, producción, entre otros de interés de la nacionalidad amazónica, en la sede de la organización ubicada en la comunidad de Tsurakú, en el kilómetro 50 de la vía Puyo – Macas.
De acuerdo a la agenda establecida la participación de las autoridades fue direccionada a exponer las gestiones desplegadas, el Secretario Ejecutivo del Instituto para el Ecodesarrollo Regional Amazónico Jorge Eduardo Calvas afirma que fue valiosa la oportunidad para detallar el rol institucional y el enfoque que afianza el desarrollo amazónico como organismo articulador para aterrizar las políticas públicas en el territorio.
El Presidente de la organización indígena Cristobal Jimpikit, destacó que este encuentro tiene como principal finalidad abordar las necesidades de mayor importancia de las comunidades, para lo cual se ha invitado a las autoridades de la provincia de Pastaza, aseguró que este es un espacio propicio para efectivizar el ejercicio de rendición de cuentas tanto del Consejo de Gobierno como de las autoridades que acudieron al encuentro.
Jimpikit agradeció la explicación oportuna que realizó ante el pleno de la asamblea el Ministro de la Amazonía, en especial al compromiso asumido entre la dirigencia y el Ecorae, a través de un convenio suscrito el pasado mes de octubre de 2012, para impulsar la implementación de la Circunscripción Territorial Indígena (CTI) de la nacionalidad shuar de Pastaza.
El Secretario Ejecutivo fue enfático en manifestar que el compromiso sigue en firme, “Eduardo Calvas no ha venido a quitarles nada a nadie, soy un servidor público y estamos para eso”, subrayó; sin embargo explicó que los recursos destinados para cumplir estos compromisos no se han canalizado oportunamente ante el dictamen no favorable por parte de SENPLADES (Secretaría Nacional de Planificación y Desarrollo).
Calvas indicó que se ha trabajado en el diseño de un nuevo proyecto exclusivo para atender a las nacionalidades con recursos económicos para la implementación de planes de vida y CTI, este proceso se encuentra en fase de aprobación y se espera que en los próximos días SENPLADES entregue el dictamen favorable, “el Ecorae es una institución que está para servirles a ustedes y a las nacionalidades”, refirió la autoridad.
Eduardo Calvas para finalizar hizo un llamado a mantener la unidad, estableciendo un constante dialogo que permita continuar afianzando los procesos de apoyo a las nacionalidades con equidad y justicia para todos, acotó.
TEXTO EN KICHWA
PASTAZA MARKAPI SHUAR KAWSAYMARKA ECORAE LLANKANA WASI LLANKAY RIMAYTA RIKSIJUN
Puyo (Pastaza).- Antisuyupi markakunata wiñachinpak llankana wasi ECORAE ruraykunawan paktaykunata Pastaza markapi Shuar kawsaymarka atun tantanakuyta riksichijun, ishkay chunka shuk, ishkay chunka ishkay punchakunapi unki killapi, Tsurakú-Pitirishka ayllullaktapi, chaypimi Markapi wankurishka karan ayllullaktamanta apukuna tantarishkawan kallarirka.
Sasi ishkay chunka shuk punchapi chashnallata Chashka ishkay chunka ishkay punchapi unki killapi chunka kimsa tantanakuyta Pastaza markapi Shuar kawsaymarka runakuna paktachishkawna chaypi tuparishkawna karan wankurishkamanta kurakakuna, chashnallata pichka chunka chushku ayllullaktamanta runakuna Shuar runakuna tiyashka allpa kuskamanta, shinami chay tantarishkapi riksirishkawna yachana wasikunamanta, ampirina wasikunamanta, murukuna tarpuymanta, shuk ruraykunatapash Antisuyupi riksichinkapak llankaykunata paktachina yuyaykunata, kay tantanakuy rurarirkami Tsurakú ayllullaktapi, pichka chunka km tupuypi sakirin Puyo llaktamanta – Macas llaktaman rina ñampipi.
Tantanakuypi paktachinkapak iñukuna kallarirka karan llankana wasikunamanta apukuna ruraykuna riksichinawan, shinami Antisuyupi markakunata wiñachinkapak llankana wasimanta apu Jorge Eduardo Calvas, kushiwan riksichirka imashina llankana wasi paktay yuyaykunata charishpa kallarinata chashnallata imashina Antisuyupi markakuna wiñarishpa kallarinkapak ruraykuna karan kuskakunapi paktarishkata.
Shuar runakuna tantarishkamanta ñawichik apu Cristóbal Jimpikit, kushiwan tantarishkamanta riksichirka imashina karan ayllullaktakunata imasami minishtishkakunata riksinkapak paktarishkanchik, chay raykumanta kunpirashkanchik Pastaza markamanta Apukuna, shinami kunan kay tantarishkapi riksinanka imashina karan llankana wasikuna llankaykuna paktachishkata chashnallata imashina mamallaktamanta apu ruraykunata paktachishkakunata.
Jimpikit, Antisuyumanta aputa yupaycharka imashina tukuy runakuna uyashkapi llankay ruraykunata riksichishkamanta, shinami Shuar kawsaymarkamanta apukunawan chashnallata ECORAE llankana wasiwan paktay yuyaykunapi sakirishkamanta, chay rimaykuna sakirirkami yallik ukuy killapi ishkay waranka chunka ishkay watapi, Pastaza markapi Shuar Kawsaymarka Kikin kawsay allpa kuskapi kikinyashpa (CTI) llankaykunata paktachinkapak.
Ecorae llankana wasimanta apu nirka imashina paktankapak rimarishka yuyay ñawpakmami kallarijun, “Eduardo Calvas mana pitas imatas kichunkapak shumurkachu,
runakuna llankaykunawan yanapankapakmi kanchik”, shinami kay rimashka ruraykunata paktachinkapak charakpash SEMPLADES llankan wasi mana kullkikunata chashkichinkapak ari nishkachu.
Calvas riksichirka imashina karan tunu llankaykunawan runakunata yanapankapak kullkikunawan kallarishkata chaymi ajun Kawsaypak willanakuna chashnallata CTI ruraywanpas, kay ruraykuna ña pakatarinkapak kallarijun chasnallata shamuk punchakunapi SEMPLADES llankana wasi alli rimaykunata paktachichu, “ECORAE llankan wasi karan kawsaymarkakunamanta runakunata yanapankapakmi tuparijun”, apu riksichirka.
Eduardo Calvas tukuchishka iñukunapi tukuylla wankurinkapak kunpirarka, sumak alli willanakuykunata charishkawan karan kuskakunapi tuparik kawsaymarkakunawan shuk sami rurayllawan tukuypak alli kawsayta yuyarishpa wiñarinkapak.
TRADUCTOR KICHWA
TEXTO EN PAAIKOKA
Pastaza Shuar paaitsëkapi Ecorae ñeje yo’oja’ñe pa’ijakë kaye de’oye asakaiyë.
(Puyo-Pastaza).- Instituto para el Ecodesarrollo Regional Amazónico ko’amaña neja’ñe ko’eko daiye ayere si’a jai paai Shuar paai tsë provincia de Pastaza akowa’i yo’owe’ñana këawë, iye yo’ose’ea’ë 21 kwi’nee 22 de septiembre mu’seña Tsurakú-Pitirishca kë’rona, jaje yo’owe’ñare iowa’i pa’i tsëka ëjaowa’i pateña iti tsëkapë sa’nawë koopa’ikowa’i iye provincia.
Sábado 21 kwi’ne domingo 22 mu’seña septiembre ñañë yo’owë te’jëtë toasoñe ako Asamblea Ordinaria de la Federación Shuar de Pastaza akowa’i, ëjaowa’i kwi’ne 54 iowa’i pa’idari ëajowa’i Shuar yeja sa’nawë pa’ikowa’i, tsi’sini koka kawë kokakañu’u jaiye iye ayere ye’ayeye, wajëkowa’i pa’iye, jaiye nejë paye, yekë jaiye iti paaitsëkapëre karaye ayere, iowa’i organización sede pa’iwe’ñapi pa’i daripë Tsurakú, kilómetro 50 Puyo – Macas saiwe’ñapi.
Iti yo’oja’ñe kajë nesikoni pa’ikëña we’se ëajowa’i kopa’ij¨e këaja’ñere iowa’i ko’amaña neja’ñe ko’eyere, Secretario Ejecutivo del Instituto para el Ecodesarrollo Regional Amazónico Jorge Eduardo kapi do’okë’yerepa’ë ñeje pa’ye yo’owe’ñana iye institución yo’oko daiye këaye kwi’ne sewayeja të’wi jaijai ja’ñerekwasayepi iti organismo se articulako jaiye políticas itiweñana sa tsiojaise’e pa’ija’ñere.
Iti Paaitsëkapë Organización ëjaë Cristobal Jimpikit, de’oji kapi ñeje pa’ye sa tsi’sijaijë yo’oye iyepi paji do’ikë’yerepare koka kaja’ñere jaiye do’ikë’yerepapi karaye pa’iyere iowa’i pa’i dari sa’nawë, jaje pa’i do’ire jai paai ëjaowa’i provincia de Pastaza akowa’ire soise’e pa’ji’i, kapi iñeje yo’owe’ñapi pa’iye pa’iji tiñarepa këaja’ñe iowa’i ko’amaña neñë si’aowa’i asawe’ñana këaja’ñe Consejo de Gobierno akowa’i kwi’ne ëjaowa’i itiwe’ña tsi’sijaisikowa’i.
Jimpikit de’oji kapi iowa’i jai paai tsi’sini koka kawe’ñana Sewayeja ëjaë esa këase’e, ai do’irepa iti compromiso ti’ase’re itsi tsëkapë ëjaowa’i kwi’ne Ecorae, iowa’i convenio ni’kijë yo’osiko akopi tëtosaisi octubre ñañë 2012 ometëkawë, neja’ñe ayere Circunscripción Territorial Indígena (CTI) Pastaza shuar paai tsëkapë sa’nawë.
Secretario Ejecutivo tiñarepa kakë paji’i iye compromiso okwe pa’iopi pa’iye, “Eduardo Calvas daiye papi siosi’i kakë si’aye si’aowa’ire, yë’ë kato paaire kokaija’këre kasikëa’ë jaje pa’ina jare yo’ojëpa’iyë”, kapi; jaje pa’ikëta’re këapi kurikë yo’oye ayere iye compromiso ti’ase’e nejë saija’ñe ayere peopi esa canalisase’e SENPLADES (Secretaría Nacional de Planificación y Desarrollo) de’oji kakaiye pase’e peoye kase’e aye pa’imaka.
Calvas Keapi jaiye ko’amaña nejë daise’e pa’iji nekojë wajëkore proyecto iorepase’epi paaitsëkare kokaija’ñere kajë jai kurikëpi neja’ñere Pa’ija’ñe Ne Neoñe kwi’ne CTI, iye yo’ojé saiye tsoe pa’ikoña ñatëjini e’oji kaja’a tëkawëre kwi’ne jaje pa’ina uteyë iye mu’seña SENPLADES isija’ñere katëjiyere de’oyerepa, “Ecorae kato institución mësarure kokaija’kwa kwi’ne si’a paai tëkare”, kapi iye ëjaë.
Eduardo Calvas tëjikë soipi si’aowa’i tsiosikowa’i pa’ija’ñere, sa’ñe kokakajë yo’oyepi ti’añe pa’ija’ñe saiosaja’ñe paai tsëkare kokaiye pa’ija’ñe si’ayé’kë maka pa’ye kwi’ne si’aowa’ire nekaiyerepa pa’ija’ñere, kapi.
TRADUCTOR SIEKOPAAI.
TEXTO EN A’INGAE COFAN
Pastazani canjensûn’dekhû Shuar a’itsû ECORAE afa’chuma ñuthse isû’fa.
Puyo(Pastaza).- Va Instituto para el Ecodesarrollo Regional Amazonico’sû semasû’tsû ja’fa Asamblea Ordinaria de la Federacion de la Nacionalidad Shuar de la Provincia de Pastaza’ni, va bu’chumandatsû va 21, 22 Untinte(septiembre) Tsurakú_Pitirishca kankheni, puy comunidad’sû nasûn’dekhûtsû ji’fa va organizacion provincial’sûndekhû.
Va ñu’faki(sabado) tuyakaen naki (domingo) Untinte’tsû tsuñ va XII Asamblea Ordinaria de la Federacion Shuar de Pastaza, vangatsû ji’fa 54 kankhe’sû nasûn’dekhû Shuara andeni kanjensûn’dekhû. Tsa bu’chungatsû buchungatsû afa’fa, atesû’pane, pakhe’sû me’khune, semam’bane tuya’kaen faesû tise’pane injin’gechu, va comunidad´sû tsa’utatsû katiye km 50 Puyo’ye Macasni tsai’kini.
Va sema’jechu tevaenjen’ni jinkhakaen jayi’chu tuya’kaen nasûndekhû kanje’sitsû ñuthse da kaentsû Instituto para el Ecodesarrollo Regional Amazonico’sû nasû Jorge Eduardo Calvas tsû sû, tise’pa sema’jechuma kundaye’te injin’guechu kaentsû atesû’faye, vatsû políticas publicas’ma panshaen’ñachu ingui ande’ga.
Organización’sû Presidente Cristobal Jimpikit tsû afapa kunda va buchu’tsû ña’me injinge’chu comunidad’ni injinge’chuma kañe, tsa’kambatsû thûse’fa Provincia’sû nasûndekhûma. Va bu’chute ña’me injingechu kunda’ye patshi va organización sema’jechuma puiyi’khu na’sû va bu’chunga ji’chunga.
Jimpikit tsû sû ñutshite va patshi Asambleanga Amazonia’sû Ministro kunda’chuja, tuya’kaen tise’pasû nasûndekhû Ecorae’ khe pi’khuye, tsa convenio’me tevaen’fachukhe va tetuite(octubre) 2012’ni fuiteye Circunscripcion Territorial Indigena (CTI) , Pastaza’ sû shuar’ ma.
Secretaio Ejecutivo’tatsû afa tsa convenio firma’chutatsû tuenga’tshi jinchu, “ Eduardo Calvas’tatsû ni juangaesûma ni majama itsayeja jimbi, publico’ve sema’ñengi ji, tsesûnengi ji” tsa’kenñitsû sû Va kurifindi tsesû’ne ji’chutate khanin’gae jambi, tsamande ñuthse atheyembi va SENPLADES’ ga( Secretaria Nacional de Planificacion Y desarrollo).
Calvas’tsû sû vaeyite sema’jefa kûna proyecto’ve A’indekhû fûiteye kurifinkhe kaentsû tise’pa plan de Vida y CTI’ ma sema’faye. Vangatatsû tuya sema’jefa, rundajefatsû kaentsû SENPLADES ñuthsi khen sûye. “ Ecorae’ tatsû ke’ima tuyakaen a’ima fûiteye jinchu” khen tsû Nasû’ ja sû.
Tse’the naniñen’da Eduardo Calvas’ja pui’yikhuma afa inijingechute kaentsû puiyi’khu faengae kunfa’señakha fuite’ñakha ja’faye a’indekhûma tithse ñuthse faengatshe fuiteye. Khe tsû sû.
TRADUCTOR COFAN.
TEXTO SHUAR
Tarimiat aents Shuar Pastaz-numia ayu tuiniawa Ecorae takat najanatin etserman.
Puyo (Pastaza).- ju región-num nuya Instituto para el Ecodesarrollo Regional Amazónico patasmai Iruntramunam nuya Federación Shuarnumia nuya provincia de Pastaz-numia iruntrarmai 21, nuya 22 nuya Namúr nantutin irutkamu Tsurakú nuya Pitirishka, irutkamunmaya anairamu najanainia pujuarmai Provincial-numia.
Sake 21 nuya aniamtai 22 nuya Namur nantu najanawarmai Asamblea Ordinaria Federación Shuar Pastaz-numia, Úntri nuya anairamu 54 matsatkamunmaya Shuar, iruntrarmai takat aujmatkartasa tura aujmatkarmai unuimiartin, tsuamartin, wariksha waitmaktinian, nuya warinia utsumainia nuya aujmatkarmai tarimiat aents Amazónica-nmaya, irunturarmai irutkamu Tsurakú, nuya kilómetro 50 nuya vía Puyo – Macas wetainium.
Ni papinia takatri najanatin eperman is nuya anairamu pujuiniamunam timiatrus patasmai chicham aujmatsatniun, nuya Secretario Ejecutivo del Instituto para el Ecodesarrollo Regional Amazónico Jorge Eduardo Calvas chichakmai penker aujmatkatin nuya chicham ejeturtin takakmasar nuya emtuktin Amazónico-nam mashi irutkaimiamujai chicham ejeturtin políticas públicas nuya mashi nunkanam nu turakur mashi emkartatji.
Únt irutkamunmaya tarimiat aents anaikiamu Cristobal Jimpikit, chichak ju wainiayamuka takat irutkamunam utsumamu aujmatkatin awai, tuma asamtai ipiamayaitji anairamu Provincia nuya Pastaz-numia, juwaiti penker jui chicham aujmatkatin nuya takat najanamu etserkatin nuya Consejo nuya Gobierno nuya mashi anairamu jui kaunkamunam pantin mashi takat najanamu etserji.
Jimpikit timiai etserkayi yamai mashi iruntramunam Ministro Amazonía-nmaya, takat juarkir takakmasma irutkamu anaikiamu jui nuya Ecorae-jai takakmasma, juka Convenio najanar natun Nunkui nuya 2013 nankamasmania nui, junaka yaimkiarmai nunka tarimiata aents iwiarkar pujusartinian (CTI)tarimiat aents shuar nuya Pastaz-numia.
Secretario Ejecutivo chichak chichakmaka aentsak awai timiai, Eduardo Calvas-ka yankesha atantkitiasanka tachaiti, wikia takakmajai mashi yemkiatniun tuma asamtai tajai”, timia; tura etserkamai kuit akupma ju takat amiktintamaka tamanka amainiatsui inkia tura junaka SENPLADES (Secretaría Nacional de Planificación y Desarrollo) tama aitkiainiawai.
Calvas iniakmasmai ju takatka najaneaji yamaram Proyecto nuya tarimiat aents yenkiartin kuitjai nuya planes nuya iwiakma nuya CTI, tura ju papi patasmaka awai ayu tiarat tusar nakamu nuya tsawant atatna nui SENPLADES sukartustatui nakaji ayu tiarat tusar, “ nuya Ecorae-kia atumin nuya tarimait aents yenkiartatji” tu chichakmai Únt.
Eduardo Calvas amuak untsukarmai mashi tuke iruntra pujustarum, tuke iruntrarum aujmatsarum pujustarum turakrum takat emtiki wetin nu turakrumin mashi tarimiat aents yemkiatin atatui tu chichakmai.
Traductores Shuar.
Texto Wao Tededo
Tome nacionalidad Shuar Pastaza gameno ii okonte enpa planteamientos Ecorae kee.
Puyo (Pastaza).- Tome nano Instituto para el Ecodesarrollo Regional Amazónico kee odomoni nani adanitapa nano Asamblea Ordinaria tome Federación de la Nacionalidad Shuar keyomo provincia de Pastaza ome mani kedanitapa 21 aye 22 itede iñede septiembre apaika tome Tsurakú-Pitirishca, añomo tomeñomo dirigentes comunidades tome organización provincial bee inani mee ongonanite nano tededanitapa.
Tome sábado 21 aye domingo 22 iñede septiembre apaika kedanitapa nano décima tercera Asamblea Ordinaria de la Federación Shuar de Pastaza aa, dirigentes aye representantes 54 comunidades territorio Shuar kewenani mee ongonanitapa, maniñomo betente tededanitapa tome minkayonta, biimo bee, aye producción bee anobay waa koo keki bee nano nacionalidad amazónica ponente kee, tome sede tomenani organización ongoñomo comunidad de Tsurakú añomo, kilómetro 50 vía Puyo – Macas añomo tededanitapa.
Nano agenda yewemoi ii bay aweneide gantite tededanitapa tomenani nano kekoo, tomenga Secretario Ejecutivo del Instituto para el Ecodesarrollo Regional Amazónico inga Jorge Eduardo Calvas agantapa waa keminimpa ante maniñomo ponte nano ii institución kee tedeketante aye ebano kee goo amazonia bee tome adoke mimo bay waemo políticas públicas ankoo ii territorio bee kegoki ante ii.
Tomenga Presidente de la organización indígena Cristobal Jimpikit, agantapa mani nani betente tede impa tano waa ate kiino mono comunidades bee keki ante aketante, mani bee apemoninpa toma aweneide provincia de Pastaza bee inanite, anobay angantapa maniñomo impa nani kedinkoo tededani eñe guiñomo nano Consejo de Gobierno aye waa aweneide poninani inanite agantapa.
Jimpikit nangui wadekantapa nano toma asamblea iñomo Ministro de la Amazonía tededi, aye godomenke nano ao ante kedi dirigencia inani tono aye Ecorae, tome convenio yewemoi nano oñoni kaka nano doo apaika octubre 2012 iñede nani kedi, temo godomenke Circunscripción Territorial Indígena (CTI) de la nacionalidad shuar de Pastaza aa bee kegoki ante kedi.
Tomenga Secretario Ejecutivo agantapa mani nani ao ante yewemoni mee ongompa aye kee goki, “Eduardo Calvas wii ekame inate inke gaa piepoke ponamai imoinpa, ononke ome kebo imopa mani bee iñomo mee ongomopa” angantapa; inkete mani bee tokode ante ani pononamai inimpa SENPLADES (Secretaría Nacional de Planificación y Desarrollo) gameno anga eñenanitapa.
Calvas angantapa anobay mii proyecto kee pomonipa ante toma nacionalidades inani bee keketante tokode dikiminte planes de vida aye CTI iñomo nagui kee goketante, mani doobe inke kei mee oñonpa ononke SENPLADES waone itede bay iñonte ao aa eñeguinke, “Tome Ecorae impa adoke institución minito bee keki anobay toma nacionalidades inani bee keki”, agantapa awene.
Eduardo Calvas inke tedeyomo angantapa aa bebopa ante tomanani inanite betengui, mano mai kete kowe tedete eñente ongonte ii procesos apoyo nacionalidades bee kee noinga kee goketante angantapa.
Traductora Waorani